Binnenhavens kunnen rol pakken in de energietransitie

Panteia verricht markt- en beleidsonderzoek. Transport en mobiliteit is één van de vijf hoofdthema’s waarover het onderzoeksbureau veel expertise in huis heeft. Panteia werkt vooral voor overheden, havenbedrijven en brancheorganisaties. “We zeggen niet wat de klant wil horen, we zeggen altijd de waarheid. We hebben nooit baat bij de uitkomst”, zegt Menist.

Energietransitie
De energietransitie is een onderwerp dat op de onderzoeksagenda staat. Menist: “Hoe kan de energietransitie in de binnenvaart tot stand komen? Welke kansen en valkuilen zijn er? Een kans is bijvoorbeeld dat een binnenhaven ook fungeert als laadplaats voor alternatieve energie. Een zorg is, dat de binnenvaartsector er niet in slaagt een gezond resultaat te behalen, waardoor het
moeilijk is om te investeren in duurzamere motoren.”

Inzichtelijk maken
Wouter van der Geest, binnenvaartexpert bij Panteia. “We onderzoeken nu de mogelijkheden van energy as a service, waarbij schippers batterijcontainers kunnen leasen. Zo haal je de vaste kosten weg bij de schipper, wat goed is voor zijn liquiditeit. Dit is dichterbij dan je denkt.” Menist: “Er wordt volop geëxperimenteerd met nieuwe oplossingen en iedereen heeft of krijgt ermee te maken, ook de schipper en zijn klanten. Wij weten wat er speelt en hoe je het kunt toepassen. De eisen om emissieloos te varen, nemen alleen maar toe. Daar moet je als bedrijf op inspelen. En wat die nieuwe eisen betekenen voor de terminal operator, voor de rederij, de wegvervoerder en de logistieke dienstverlener; dat maken wij inzichtelijk.”

Belangrijke rol
Menist voorziet een belangrijke rol voor binnenhavens bij het aanbieden van alternatieve energie. “Een binnenhaven heeft altijd de combi scheepvaart en wegvervoer. Als je dat doortrekt en energie uit dezelfde grid aanbiedt aan beiden, dan heb je een mooie win-win. Wij kunnen helpen om de businesscase te maken. En als de businesscase nog niet sluitend is, kunnen we helpen met het vinden van aanvullende financiering.”

Extreme waterstanden
Is de huidige binnenvaartvloot nog de juiste als je steeds vaker te maken hebt met extreme waterstanden? De huidige schepen zijn vooral gericht op hoog water, maximale belading en volle kracht stroomopwaarts varen, legt van der Geest uit. “Kan je dat ook anders organiseren? Dit is een onderwerp dat we zelf oppakken, er ligt geen opdracht. Maar we willen die kennis vergaren en ook delen met de sector. We brengen de effecten van niet kunnen varen in kaart en proberen alternatieven aan te dragen. Als je niet ‘diep’ kunt, moet je misschien ‘breed’. Maar dan heb je te maken met bottlenecks, zoals sluizen. Die zou je moeten aanpassen.” Menist: “En dat is niet eenvoudig, dat klopt. Maar als je gaat vervangen en je bent je bewust van het probleem, dan kun je er rekening mee houden.

Onafhankelijk en praktisch
Panteia heeft geen belang bij een onderzoeksresultaat, benadrukt Menist. “Wij zijn onafhankelijk en staan er neutraal in.” Daarnaast zijn de resultaten van een onderzoek altijd praktisch, zegt Menist. “Dat kan tot op het niveau van een stappenplan, bijvoorbeeld voor de keuze van een andere motor, de financiering ervan en het gebruik. Het kan extreem gedetailleerd tot op het niveau van de individuele schipper of een vaarroute.” Panteia kan dat omdat het beschikt over extreem veel data, modellen én domeinkennis. “Het lastige is om alles aan elkaar te knopen en de juiste analyses te maken en conclusies te trekken. Zonder domeinkennis kom je daar niet uit.”

De basis van de werkwijze van Panteia ligt in het hebben van onafhankelijke data, feiten én kennis. Menist, zonder een spoor van arrogantie of bluf: “We weten alles. Over vervoerskosten, bestemmingen, vaarroutes, volumes, emissies, energie en meer. We kennen alle logistieke ketens en weten ook waar en hoe ze kunnen samenwerken. We hebben de modellen waarmee we voorspellingen kunnen doen.” Als praktijkvoorbeeld noemt hij het project Blauwe Golf Twentekanalen, een internetplatform dat lege schepen en beschikbare vracht koppelt. Data van Panteia speelt hierin een belangrijke rol.

Menist, tot slot: “Uiteindelijk helpen wij bedrijven om toekomstbestendig te zijn. Eisen en zorgen nemen toe, maar nieuwe kansen doen zich altijd voor.”

Het stuk zoals die in het magazine Havenlocaties Nederland 2019 is te vinden kan je hieronder downloaden. 

Download publicatie